فرایند تولید آجر به چه صورت است؟

گام دوم؛ خشت زنی و آماده سازی گل

گل مناسب برای پخت این محصول گل یکدست است که هیچگونه کلوخه یا مواد اضافی خارجی در آن وجود ندارد. به همین دلیل خاک آن باید کاملا یکدست باشد. برای تولید این گل خاک را سرند می‌سازند و آخوره‌ای به وجود می‌آورند. سپس آب را به میزان ۳۰ تا ۳۵ درصد از وزن خاک اضافه می‌کنند.

در گام بعدی گل را به طور کامل ورز می‌دهند تا جایی که شکل خمیری بگیرد. پس از آن گل را در قالب‌هایی خاص ریخته و عملیات خشت زنی را با کمک دست و فشار آن انجام می‌دهند.

برای خشت زنی می‌توانند از انواع قالب‌های چهارتایی خشت زنی، کلاف قالب بدون ته، قالب جفتی ایرانی، کلاف قالب تکی مربعی بدون ته و.... کمک بگیرند. عملیات خشت زنی را می‌توانند در کارخانه هم انجام دهند. در این صورت مراحل اجرای کار به شرح زیر است :

روش‌های قالب گیری و خشت زنی در کارخانه بهنما

در کارخانه بهنما برای تولید آجر باکیفیت از چند روش برای قالب گیری گل و خشت زنی استفاده می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به روش گل نرم، گل سفت، پرس خاک نیمه خشک و..... اشاره کرد. در روش گل نرم که به آن خمیری شکل نیز گفته می‌شود چیزی معادل ۲۰ تا ۳۰ درصد از وزن خاک، آب اضافه می‌شود.

پس از آن خمیر گل را از میان دستگاهی مکنده عبور می‌دهند. سپس به هوازدایی آن دست می‌زنند و در گام بعدی خمیر را با سیم برش می‌زنند. پس از تولید خشت هم آن را به دستگاه خشک کن منتقل می‌سازند.

روش دیگر تولید آجر در کارخانه بهنما روش گل سفت است. برای تهیه این گل باید چیزی در حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از وزن خاک به آن آب اضافه شود. در واقع و به این دلیل که برای ساخت این آجر از آب کمتری استفاده می‌شود پس محصول نهایی به دست آمده از مقاومت بیشتری برخوردار است.

سایر مراحل این روش مانند روش گل نرم است. پرس کردن خاک نیمه خشک دیگر روش قالب گیری و خشت زنی در کارخانه است. برای اجرای این فرایند در اولین گام چیزی در حدود ۸ تا ۱۰ درصد از وزن خاک به آن آب اضافه می‌کنند. با انجام این کار تمامی دانه‌های خاک رطوبت به دست می‌آورند.

در گام بعدی از دستگاهی به نام پرس استفاده می‌شود و با کمک آن فشاری برابر با ۸۰ کیلوگرم بر سانتی مربع به خاک مرطوب شده وارد می‌سازند. در نهایت خشت به وجود می‌آید. خشتی که با این روش تولید می‌شود نیازی به خشک کردن ندارد.

روش‌های خشک کردن خشت

پس از اجرای فرایند قالب گیری گل و خشت زنی به خشک کردن خشت‌ها نیاز دارید. برای انجام این کار هم روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از پراستفاده‌ترین این راهکارها قرار دادن خشت‌ها در هوای آزاد است. خشت‌ها با قرار گرفتن در هوای آزاد و در مدت زمانی در حدود ۱۳ تا ۱۵ روز به طور کامل خشک می‌شوند.

در برخی از موارد نیز برای خشک کردن خشت‌ها از کوره‌های حلقه‌ای شکل کمک می‌گیرند و خشت‌ها را در اتاقک‌های کوره یا بام آن جای می‌دهند. با استفاده از تجهیزاتی از قبیل اتاق گرم و یا گرم خانه هم می‌توان خشت‌ها را خشک کرد.

اتاق گرم یا گرم خانه به یک اتاق بلند گفته می‌شود که باریک بوده و امکان عبور و مرور هوای داغ از پایین آن وجود دارد. رطوبت موجود در فضا هم می‌تواند به سمت بالای اتاق حرکت کند و مکیده شود. در بسیاری از مواقع برای خشک کردن خشت‌ها از تونل گرم کمک می‌گیرند و خشت‌ها را بر روی یک واگن مرتب می‌کنند.

هوای گرم می‌تواند از یک سو وارد تونل گرم شود. خشت‌ها هم به حرکت خود ادامه می‌دهند تا به انتهای تونل برسند. با رسیدن به این بخش رطوبت خود را از دست داده و خشک می‌شوند‌.

حالا می‌توانند به آجرها لعاب داده و آجر لعابدار تولید کنند. پس از خشک شدن خشت‌ها می‌توانند آن‌ها را در کوره جای دهند. نحوه قرار گیری خشت‌ها درون کوره بسیار مهم است. چراکه باید گاز داغ امکان عبور از میان خشت‌ها را پیدا کند و جسمی بسیار سخت و مقاوم به وجود آید.

در حالت معمول و به منظور تولید آجر باکیفیت از دمایی برابر با ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد استفاده می‌کنند. مدت زمان پخت و تولید آجر هم به نوع کوره وابسته است و نحوه حرارت رسانی به خشت‌ها هم در این زمینه تاثیر دارد. به طور کلی این مدت زمان می‌تواند یک تا ۷ روز باشد.